Kosmische Middag
Elke donderdagmiddag maken we vrij voor onze Kosmische Middag. Kosmisch onderwijs is onze verzamelnaam voor aardrijkskunde, geschiedenis en natuuronderwijs, dat wij als één geheel beschouwen. Ook nemen we er allerlei andere thema's in op en natuurlijk komen ook de 'gewone vakken' als taal en rekenen langs.
Alle kinderen krijgen één keer per week een inspiratieles van de leerkracht waarbij een nieuw onderwerp wordt aangereikt en besproken. Dit zijn altijd onderwerpen die passen binnen het thema. De kinderen mogen gedurende een thema gaan onderzoeken wat zij graag te weten willen komen. Dit doen zij met behulp van een mindmap. Deze mindmap vormt de rode draad voor het onderzoek van de kinderen. Tijdens de kosmische middagen lopen de leerkrachten rond om de kinderen te ondersteunen bij deze mindmap en te helpen bij de uitvoering van het onderzoek. Aan het eind van het thema worden alle ''trots-projecten'' aan elkaar gepresenteerd.
Hoe dat werkt dan in de praktijk? Juf Carmen beschrijft het hier.
Alle kinderen van de zijn in eigen gekozen groepjes aan het werk met hun mindmap. We werken rondom het thema ‘’Noord- en Zuidpool’’. Een groepje heeft een onderzoeksvraag bedacht: ‘’Hoe blijft een pinguïn warm en droog?’’
Ik loop rond en observeer hun gesprek. ‘’We weten al hoe hij warm blijft, maar hoe blijft hij nou dróóg met zijn verenpak?’ Ik besluit de kinderen een nieuwe impuls te geven en pak met de kinderen een vogelveer uit de kast. "Spuit er maar water op met de plantenspuit," moedig ik hen aan.
Dan ontstaat er een moment van verwondering: ‘’Juf! De druppel blijft op de veer liggen! Hoe kan dat nou?’’ De kinderen gaan direct op zoek naar het antwoord op deze eigen vraag. In de informatieve teksten die ze erover lezen strepen ze de moeilijke woorden aan om op te zoeken, zodat ze meteen hun woordenschat vergroten. Ze komen erachter dat er 12 veren op een cm2 dakpansgewijs gestapeld liggen.
‘’Wat is dakpansgewijs?’’ vraagt een kind uit het groepje. Prompt ontstaat een spontane nieuwe zoekactie. Via Google verwonderen ze zich opnieuw over het antwoord en beginnen samen de vogelveren dakpansgewijs op elkaar te stapelen. Ik observeer en stel nog een vraag: ‘’Waarom heeft een huis eigenlijk een dak?’’ De kinderen denken kort na en ik zie grote ogen en een glimlach bij ze ontstaan. ‘’Omdat je dan droog … omdat je dan droog blijft! He juf, daarom heeft een pinguïn dus veren dakpansgewijs! Zo blijft hij droog, net zoals de mens in een huis!’’
Dít is kosmisch onderwijs: waarnemen, verwonderen, jezelf vragen stellen en onderzoeken, waarbij alles samen komt. In slechts enkele minuten zijn de kinderen uit eigen beweging bezig geweest met:
- begrijpend lezen (moeilijke woorden leren, informatieve teksten lezen)
- biologie (de pinguïn)
- rekenen (12 veren per cm2)
- techniek (dakpansgewijs bouwen)
- mediawijsheid (effectief omgaan met Google)
- samenwerken
- overleggen
- initiatief nemen
- verbanden ontdekken (tussen de warmte van dakpannen op een huis en veren van een vogel)
- reflecteren
- kritisch nadenken.